همشهری آنلاین - محمد ملاحسینی: یخچال قدیمی نیمور با قدمت دوره قاجاریه در شهر تاریخی نیمور در نزدیکی شهرستان محلات قرار دارد.
این یخچال قدیمی در یک کیلومترى غرب نیمور نرسیده به میدان سنگ واقع شده و تنها یخچال از یخچال‌هاى موجود در محور خمین - دلیجان - محلات است که همچنان پا بر جا مانده، ولى کارکرد اصلى خود را از دست داده است.
نماى بیرونى یخچال که به شکل گنبد مخروطى است بر اثر ریزش‌هاى جوى فرسایش یافته و در بدنه آنها رگه‌هاى متعدد ناشى از این فرسایش به چشم مى‌خورد.
ضخامت دیوارهاى یخچال بیش از یک متر است. نماى داخلى گنبد یخچال با آجر کار شده و شکل هندسى جالب توجهى را به وجود آورده است.
ارتفاع داخل یخچال از محل مخزن تا انتهاى مخروط که روزنه‌اى نیز بر اثر تخریب در آن به وجود آمده، حدود ۱۰ متر است.
مخزن یخچال با خاک پر شده است. طرز کار این یخچال به این صورت بوده که میراب‌ها در فصل زمستان، برای تهیه یخ آب قنات و یا نهرها را به حفره‌ها و گودال‌هایی که در نزدیک بنای یخچال بوده هدایت می‌کردند.
بعد از آماده‌شدن یخ، با کمک مردم یخ‌ها را خرد می‌کردند و روی بستری از کاه در چالهٔ یخچال می‌ریختند. پس از پر شدن چاهٔ یخچال، در آن را با گل می‌بستند و عایق‌کاری می‌کردند.
در فصل تابستان درب یخچال را باز کرده و از یخ آن استفاده می‌کردند. نوع ساخت یخچال و دیوارهای قطور آن، مانع از آب‌شدن سریع یخ می‌شده‌است.
در فصل تابستان، یخچالدار در یخچال را می‌گشود و با استفاده از ابزارهایی نظیر کلنگ و یا اره یخ‌ها را به صورت قطعه درآورده تا انتقال آنها به نقاط مسکونی فراهم شود.
یخچال نیمور در سال 1385 با شماره 19024 توسط سازمان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
